انواع مدل های ذهنیت طرحواره ای در برنامه طرحواره درمانی مورد بررسی قرار گرفته و طرحواره درمانگر به دنبال رساندن فرد به طرحواره سازگار و سالم می باشد.
طرحواره درمانی یا اسکیما تراپی
طرحواره درمانی یا اسکیما تراپی روشی دائمی و بدون بازگشت در درمان های روانشناختی است.
در طرحواره درمانی به انواع ذهنیت های طرحواره ای و ذهنیت غالب در فرد، توجه شده و پس از تعیین طرحواره های ناسازگار (تله های زندگی) با ایجاد تغییرات در نگرش و رفتار فرد، به رفع علت اصلی به وجود آورنده مشکل فعلی در فرد پرداخته می شود.
درمان های طرحواره درمانی قادرند تفسیر فرد از جهان و اتفاقات درونش را متحول کنند.
ذهنیت های طرحواره ای چیست؟
ذهنیت های طرحواره ای مجموعه حالت های هیجانی به همراه پاسخ های مقابله ای نسبت به آن هاست که می توانند سازگار یا ناسازگار باشند.
ذهنیت طرحواره، تسلط و تمرکز یک فرد در یک لحظه خاص است بر روی افکار، احساسات و رفتارش.
تجربه انواع ذهنیت های طرحواره ای به صورت لحظه به لحظه در ما اتفاق می افتاد.
با وجودی که انواع ذهنیت طرحواره ای را می توان در یک فرد مشاهده کرد، اما تنها یکی از طرحواره های ناسازگار در او به صورت غالب در می آید و بقیه به شکل پس زمینه قرار می گیرند.
انواع ذهنیت های طرحواره ای
علم طرحواره درمانی، انواع ذهنیت های طرحواره ای را در حالت کلی شناسایی می کند.
در حالت کلی ۱۰ مدل ذهنیت طرحواره ای در افراد مشاهده می شود که در ۴ دسته کلی قرار می گیرند که هر یک انواع مختلی را شامل می باشند.
انواع مدل ذهنیت های طرحواره عبارت اند از:
۱- مدل ذهنیت طرحواره ای کودکانه
۱-۱) ذهنیت کودک آسیب پذیر (۱)
۲-۱) ذهنیت کودک خشمگین (۲)
۳-۱) ذهنیت کودک تکانشی (۳)
۴-۱) ذهنیت کودک شاد (۴)
۲- مدل ذهنیت طرحواره ای والد ناکارآمد
۱-۲) ذهنیت والد سرزنشگر (۵)
۲-۲) ذهنیت والد کمال گرا (۶)
۳- مدل ذهنیت طرحواره ای سبک های مقابله ای
۱-۳) ذهنیت تسلیم شده ی مطیع (۷)
۲-۳) ذهنیت محافظ اجتنابی (۸)
۳-۳) ذهنیت جبرانگر افراطی (۹)
۴- مدل ذهنیت طرحواره ای بزرگسال سالم (۱۰)
در ادامه، به توضیح بیشتر ۴ گروه کلی انواع ذهنیت های طرحواره ای می پردازیم:
ذهنیت طرحواره ای کودکانه
همه ما در درون مان کودکی داریم که شاید او را مدت هاست گم کرده ایم، یا از او فراری باشیم، از او بترسیم، از او بدمان بیاید؛ یا حتی شاید او را نشناسیم و وجود داشتن را انکار کنیم.
یک کودک آسیب دیده و زخم خورده که اصلی ترین و مهمترین بخش ذهنیت ما را تشکیل می دهد.
فرقی نمی کند که این کودک را بشناسیم یا انکارش کنیم، آن چه اهمیت دارد این است که جز با در آغوش کشیدن این کودک، به انسجام فکر و روح نخواهیم رسید.
در واقع اغلب دردها و آلامی که در زندگی متحمل نمی شویم، از برآورده نشدن نیازهای این کودک در درون ما و جدی نگرفتن اوست.
انواع ذهنیت های طرحواره ای کودکانه براساس برآورده شدن و یا نشدن ۵ نیاز در دوران کودکی مان، شکل می گیرد:
- محبت
- ارزشمند بودن
- ثبات
- احساس امنیت
- احساس کفایت
ذهنیت طرحواره ای والد ناکارآمد
والدین، نقشی مهم و ویژه ای در شکل گیری انواع طرحواره ها در ذهنیت فرزندان دارند و اثرات ماندگار و بادوامی را در شخصیت آن ها به یادگار می گذارند.
در درون هرکدام از ما، والدی ناکارآمد نهادینه شده که می تواند بر روی تفسیر ما از دنیا و اتفاقاتش تاثیر بگذارد.
زمانی که یکی از انواع مدل های ذهنیت والد ناکارآمد در فردی فعال می شود، برخورد او با خودش دقیقا شبیه به رفتاری می شود که والدینش در دوران کودکی با او داشته اند.
ذهنیت طرحواره ای سبک های مقابله ای
موقعیت های بیرونی و روش ها و راهبردهای فطری که برای کنار آمدن با آن ها انتخاب می کنیم، بر روی بینش و رفتار ما تاثیر می گذارد.
واکنش های غالبی که ما در قبال این موقعیت ها و اتفاقات اطراف انتخاب نموده و غالباً از خود بروز می دهیم، ذهنیت سبک های مقابله ای ما را شکل می دهد.
ذهنیت سبک های مقابله ای، روشی ست که در برخورد با اتفاقات اطراف بر می گزینیم.
ذهنیت طرحواره ای بزرگسال سالم
سایر انواع مدل های ذهنیت طرحواره ای اغلب به صورت ناسازگار هستند؛ در مقابل آن ها ذهنیت طرحواره ای بزرگسال سالم را به عنوان ذهنیت طرحواره ای سازگار می شناسیم.
این ذهنیت زمانی شکل می گیرد که فرد نیازهایش ارضا شده و به درستی از احساسات خود آگاه است.
دو حس اندوه و خشم، در ذهنیت بزرگسال سالم به مرحله کمال رسیده و فرد قادر است تصمیم بگیرد که چقدر به آن ها فکر کند.
رفتار و احساسات در این ذهنیت طرحواره ای، تحت کنترل فرد و یکپارچه هستند.
هدف از طرحواره درمانی
طرحواره درمانی، بررسی ذهنیت های ناسازگار در فرد و نهایتاً رسیدن به ذهنیت سازگار یا همان بزرگسال سالم، در اوست.
هر چه فرد سالم تر باشد، طرحواره های ناسازگار در او کم قدرت تر هستند.
فرد سالم از دیدگاه طرحواره درمانگر فردی ست که میان هیجانات و منطقش تعادل و توازن برقرار بوده و از احساسات خود آگاه است.
رساندن مراجعین به ذهنیت بزرگسال سالم با تعادل میان منطق و هیجانات، هدف اصلی طرحواره درمانی است.
مرکز طرحواره درمانی مشهد
در مرکز درمانی طرحواره درمانی مشهد، خدمات طرحواره درمانی به مراجعین ارائه می شود.
مهمترین خدمات این مرکز شامل درمان های زیر می باشد:
- طرحواره درمانی پیش از ازدواج
- طرحواره درمانی ارتباطات زناشویی بین زوجین
- طرحواره درمانی کودکان و نوجوانان
- طرحواره درمانی انواع اختلالات شخصیت
- طرحواره درمانی اختلال وسواس
- طرحواره درمانی درمان اضطراب
- طرحواره درمانی اختلال افسردگی
- طرحواره درمانی اعتیاد و ترک
جهت بهره مندی از خدمات متخصص طرحواره درمانگر می توانید وقت مشاوره تان را رزرو نمایید.
